Umut AVCI

İster bir sanat dalı ile uğraş, ister benim gibi bir grafik tasarımcı ol, istersen gündelik ve sıradan yaşamına farklı bir perspektif ile bakmak iste. Tamamı için monoton yaklaşımları bırakıp hayata farklı bir şekilde bakman gerekir. Şimdi bu cümleleri okudun, bir aydınlanma geldi ve yaratıcı bir bakış açısına sahip oldun değil mi? Tabi ki değil. Yaratıcı olma ve hayata farklı bakmak, hem çok sıradan olmak hem de herkesten farklı olmayı gerektiren bir süreçtir. Gel, yaratıcılığı arttırmak için kullanabileceğiniz 40 yolu inceleyelim.

Yaratıcılığınızı Arttırmanın Yolları Nedir?

Çevrende, sanki fikirleri hiç bitmeyen ve sürekli yeni şeyler düşünüp yeni projeler geliştiren birileri var mı? Ha işte, Allah onları bildiği gibi yapsın. Ama, gel onlar gibi olmanın yollarını inceleyip sonra konuşalım bunları.

1. Yürüyüşe Çık

   Stanford Üniversitesi bir araştırmasında demiş ki, "yürümek yaratıcılığı %60 oranında arttırır" Üstelik, bunu ışıltılı veya kapalı havalarda yapmak daha iyiymiş. Bol bol yürü, üstelik bu sağlığına da iyi gelecektir. Yürümeyi sevmiyor musun? Kendine bir bahane üret, ne bileyim, pokemon go filan oyna işte vesile olur yürümene.

2. Koşmaya Çık

   Yürümeyi sevmediniz mi? O zaman koş! The Guardian gazetesi bu konu ile alakalı güzel bir inceleme hazırlamış, şuradan okuyabilirsiniz. Koşmak için bir bahaneye mi ihtiyacın var? Vallahi benimde var. Hiç denediğim bir aktivite değil açıkçası ama iyiymiş, kesin bir gün denerim.

3. Müzik Dinle

   Kabul et, şu ana kadar en iyi öneri bu oldu. Bu konuda çok fazla yazı buldum. kimisi klasik müzik dinlenmesi taraftarı kimisi yüksek sesle dinlenen müziğin daha faydalı olduğundan bahsetmiş. Ama meditasyon eğitimlerim sırasında nota ve frekansların ruh halleri üzerinde bazı araştırmalar yaptım. Google veya youtube üzerinde yapacağın "sound for creativity" araştırması sonucunda pek çok kaliteli sonuca ulaşabilirsin. Yine de bu tarz müzikleri sakin bir modda, uyku ile uyanıklık arası bir şekilde dinlemek daha faydalı olacaktır. Favori parçamın tam adını bulamadım ama bulunca ayrıca paylaşırım.

4. Meditasyon Yap

   Bir önceki maddeden kesin çözdün sen bu gelişi. Ama biraz teferruatlı bir konu. Öyle herkese uygun bir madde mi tam emin değilim. Meditasyon yapmak için, belirli bir arayış ve hayattan yorulmuşluk gerekiyor diye düşünüyorum. Meditasyon yapmaya başladığında göreceksin ki Konuya vakıf hiç kimse yok gibi ve hep yanlış bilinen doğrular ile ilerleniyor. Meditasyon için günlük 5-10 dakika inan yeterli. Meditasyon senin düşüncelerini duymadan kalabildiğiniz tüm anlardır. Bu durum sana, yaşadığınız tüm olaylara dışarıdan bakabilme yeteneği sağlayacak ve boş kalan kafanı çok daha güzel şeyler ile doldurabilirsin.

5. İnsanlara Fikirlerini Sor

   Bir projenin ortasındasın ve tıkandın mı? Al elinize telefonu ve bir arkadaşını ara. En iyi senaryo ile sana muhteşem bir fikir verebilir. En kötü senaryo ile sana farklı bir bakış açısı sağlayabilir. Daha kötü senaryo ile ne olduğunu bile anlamadan saçma sapan konuşur ki tüm kötü fikirleri görüp diğerlerine odaklanmanı sağlar. Ayrıca, konu ile alakası olmayan birinin bakış açısı her zaman kıymetlidir. Bu konuda geri dönüşleri aldıkça ne demek istediğimi kesinlikle anlayacaksın.

6. Yazmaya Başla

   Beynimiz olan şeyleri algılarken birden fazla yöntem kullanır. Algıyı arttırırken düşündüğün şeyleri yazmak hayal gücünün daha güçlü çalışmasını sağlar. Bu konuda The New York Times gazetesinin, bilimsel bir araştırmasına şuradan ulaşabilirsin.

7. Mavi ve Yeşil Renklere Odaklan

   Bu konuda enteresan bir araştırma diyor ki yeşil ve mavi tonlara odaklanmak yaratıcılığın artmasını ve yeni fikirlerin oluşmasını sağlıyor. Bu konuyu denemedim açıkçası ama yakın zamanda denemekte fayda görüyorum. Araştırmayı merak edersen şuradan okuyabilirsin.

8. Kutunun Dışında Düşün

   Şimdi hayata ve yaşadıklarına dışarıdan bakıp, tarafsız gözle bakmayı öğren gibi bir metaforik anlatım bekliyorsun sanırım ama yok öyle bir şey. Bayağı boş bir koli, kutu bulup yanında otur. İnanmadın mı? O zaman seni şuraya alalım.

9. Yatay Olarak Düşün

   Tıpkı bir önceki madde gibi metaforik bir durum yok yine. Düşünsel bir aktivite içinde iken uzanır şekilde kal. Dikey pozisyonda olduğundan daha fazla yaratıcı olabilirsin böylece. Olur mu öyle şey deme, adamlar araştırmış ve şurada yazmış.

10. Kocaman Gül

    Gül ne yav, kahkaha at. Kahkaha atmak günlük stres seviyesinin azalmasına, rahatlamaya ve daha iyi şekilde düşünmeye olanak sağlayacaktır. Gülmek için sebebin mi yok? Bak işte buna çok gülerim.

11. Dışarı Çık

    Boş ver az bir şey yahu. Teknolojinin olmadığı bir hafta sonu geçir mesela. Çok enteresan bir detay vereyim sana, insanlar sen olmasan da hayatlarına devam edip sorunlarını çözebiliyorlar. Kapat telefonunuzu, seviyorsan eğer en sevdiğin müzikleri yanına alıp, atlayıp arabana biraz kilometre yap. Bir deniz kenarına git mesela. Çok zengin işi bir şey gibi düşünme bu konuyu. Bazen parasızlığın bile çözümü olabilir bu gezi.

12. Yeni İnsanlarla Tanış

    Farklı insanlar, farklı sohbet konuları demektir. Farklı sohbetler farklı odakları ve farklı düşünceleri getirir. İnsanlara şans tanı. Evet, zekisiniz ama en az senin kadar ve hatta senden zeki birileri her zaman vardır. İnsanlara her zaman şans tanı.

13. Uyu

    Ah o rem uykusu yok mu o rem uykusu. Günü aşmanı sağlayan, sinir stresten sizi uzak tutan, sakin ve etkili düşünmeni sağlayan rem uykusu. İşte, her şey onun için. İyi bir uyku çekmenin yollarını ayrıca yazarım ama sen şimdilik uyumaya odaklan.

14. Beyaz Gürültülere Sarıl

    Beyaz gürültü, çevremizde doğal olarak olan ve pekte dikkat etmediğimiz seslerdir. Mesela bir kafe ambiansı bu konuda iyi bir örnektir. Herkes çene çalarken, odaklanmak istediğiniz konu ile ilgili yazmaya başla, gerisi zaten gelir. Hatta bu konuda ufak bir araştırma ile özel olarak yapılmış ve ücretsiz pek çok siteye ulaşabilirsin. İp ucu olması açısından arayacağın kelime "white noise sound"

15. Balık Tut

    Hayvan sevgisi ile yanıp tutuşuyor musun? Vegan mısın? Tutup tutup at o vakit! Tabi, öyle bişey yok ama kişisel sakinliğin ve meditasyon halinine en yakın ruh hali balık tutarken olur. Göz, deniz ve olta hareketlerinde iken beyin düşünceler ile cok fazla uğraşmaz. Yinede farklı bir yaklaşım olarak ben ferforjeleri antipas ile boyamayı çok seviyorum. Döngüleri olan ince metal yüzeyi boyamak, inan göründüğü kadar sıkıcı ve kesinlikle çok sakinleştirici bir eylemdir.

16. Sadece Başla

    Bir fikrin var ve fikrinin sağlamlığından emin değilsin. Gerçekten uğraştığına değecek mi? Ciddi bir vakit ayıracaksın ve sonunda elinize ne geçecek kaygıları mı taşıyorsunuz? Çevrende fikrine, eh işte seviyesinde bile olmadığını söyleyenler mi var? Salla gitsin, başlamak için birilerini bekleme. Sen başla, gerisi olacaksa zaten gelir. Pek çok iyi fikir sadece başlangıç aşamasını geçemediği için çöp oldu veya başkaları tarafından yapıldı. Sen iyisi mi kimseyi bekleme.

17. Yaratıcı İnsanlarla Takıl

    Yaratıcı olmak istiyorsan, bu konuda rol modellerin çevrende kesinlikle vardır. İlk başta tuhaf bir sohbet ortamına düşecek ve pek bişey anlamayacaksın ama zamanla aynı dili konuşmaya başladıkça kesinlikle onlar gibi düşünmeye de başlayacaksın.

18. İlham Veren Şeyler Biriktir

    Koleksiyon yapmak kimine göre eğlenceli kimine göre sıkıcıdır. Yine de kesinlikle hoşuna giden bir nesne vardır. Kimi için futbolcu kartı, kimi için cipsten çıkan bir taso, kimi için süpriz yumurtadan çıkan bir oyuncak. Yoksa pul ve kelebek mi düşündün? Düşünme, koleksiyona başla. Ben, mesela vectorel döküman biriktirip kategorilerine göre arşivlemeyi çok seviyorum. Manyakça değil mi?

19. Kampa Gidip Yıldızlara Bak

    Kamp genelde tatil olarak algılanır ama tatil aslında hayattan kaçıştır. Sen öyle yapma, akışta kal ve sakinleş. Açık ve keyifli bir açık alanda, çadırda geçirilen bir gece inan tatilden daha etkilidir. Çok harcama gerektirmez, çok uzaklaşmana gerek kalmadan gidecek bir yer her zaman vardır ama kabul ediyorum biraz cesaret ister. Ama şehir ışıklarından uzakta, çimenlerin üstünde uzanırken, göğe bak. İşte o an ne demek istediğimi çok iyi anlayacaksın. Ama yine de sinekler için yanında birşeyler olsun.

20. Yorgun Olduğunda Çalış

    Yok artık dediğini duyar gibiyim. Ama eğer uykusuzluk derdinden müzdaripsen bunu çok seveceksin. Harvard Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre yorgunluk ve yaratıcılık yan yana takılmayı seviyor. İnanmadın mı? Bak, adamlar şurada yazmış. Ama ben şahsen uyuyarak yaratıcılık kavramını tercih etsemde genelde bu maddeyi deneyimlemek zorunda kalıyorum.

21. Kendini Sınırlandırın

    Anlamadın dimi! Şöyle açıklayayım, örneğin ben bir grafik tasarımcıyım ve en sevdiğim konulardan biri ambalaj tasarımı diyebilirim. Bazı projelerimde tram kullanımı ile toplam zemin rengi artı 5 renk ile yapmak için kendimi sınırlandırırım. Bu beni normalden en az iki kat uğraştırır. Ama sonuç her zaman daha tatmin edici olur. Bu örnek için kendi yaptığın işlerde sınırlama yapmanı tavsiye ederim ama yaptığın iş, ölçüm biçim para işi ise sakın bu konuya girme derim.

22. İnterneti Araştır

    Üretmek istediğin fikrin aynısı veya benzeri daha önce yapılmış olabilir. Çok özel bir fikrin var ve alternatifi yok diyebilirsin, yaklaşımını ve ilerleyişini şekillendirecek çalışmalara ulaşmak bile, sana düşünmeyi unuttuğun detayları hatırlatacak ve farklı olanı bulma yolunda sağlam adımlar atmanı sağlayacaktır. O zaman durma, sörfe başla.

23. Ân'da Kal

    Ânı yaşa diyecektim ama böyle daha havalı oldu. Öncesi geçti, sonrası daha gelmedi. Daha önce yaşadıkların seni sen yaptı, yeni sen için yaşaman gereken şeyler var. Derin bir nefes al, şu an kim olduğun ile ilgilen. Bırak öncesi ve sonrası çevrende aksın.

24. Kendini Rahat Bırak

    Yapılacak çok işin var, düşünmen gereken çok fazla sorumluluğun var. Boş ver. Bir hafta sonu çalışmadığında kıyamet kopacak değil ya. Sakin kal, yapılacak listeni bir kenara koy. Günümüz koşullarında, bunun için en iyi yöntem bir hafta sonunu tamamen kendine ayırıp hiç iş yapmamak hatta mümkünse işten izin alıp tam günü hiç bir şey yapmadan geçirmek.

25. Canını Sık

    Kendimden bir örnek vereceğim. Malum 80'lerde çocuk olmanın dayanılmaz hafifliğini yaşıyorum. Tek kanal zamanları, pazar sabahı tek derdim voltran izlemek. Ama tüm aile pazar günleri o saatte kahvaltı eder genelde. Klasik akış başlar. Kötü adamlar gelir, aslanlar çıkar kafa tutar ama beceremezler, sonra birden ulan neden voltran olmuyoruz denir. Sonra voltran inceden dayak yemeye başlar, o zaman bende ışın kılıcını oluştururum derken aradan ses gelir, oğlum bakkaldan 2 ekmek al. Hiç kasmayalım o ekmek alınacak ve ne kadar hızlı olunursa olunsun o çizgi filmin sonu kaçacak. Koşmaya başlarım, katlar inilir, koşuldukça koşulur. Aslında koştuğumda yetişme çabası diye düşünürdüm ama yetişemeyeceğimi defalarca kanıtlamıştım. O koşu sırasında ben tüm voltran macerasını baştan sona tekrar yaşar, yeni kötü adamlar oluşturur ve hepsini ışın kılıcımla keserdim. Kesmek deyince örneğin doğru olup olmadığınından şu an emin olamadım ama ne demek istediğimi anladın sen. Sevmediğin şeyi yaparken şevdiğin şeyleri daha iyi yapmanın yollarını düşünürsün veya daha iyi bir hayal gücüne ulaşırsın. O yüzden gidip sevmediğin bir şeyleri yapmaya başla.

26. Yolculuk Yap

    Çok mu pahalı geldi, yok öyle birşey. Sakin ol, yaşadığın şehirde hala hiç görmediğiniz yerler var. Yakın çevrelerde gidebileceğiniz iller var. Hatta buralara gitmek için toplu taşıma imkanı var. Biraz araştır. Farklı bir yerde olmak farklı ve yaratıcı düşünmek için iyi bir başlangıçtır.

27. Beyin Fırtınası Yap

    Beyin fırtınalarını başlatmak için bence en iyi yol en komik ve saçma fikirle başlamak. Zeytin yağı ambalajı mı hazırlayacaksınız, tasarımda neden at kullanmayalım diye girmek lazım mesela. İşte bunlar hep leyla ile mecnun kafaları. Ama inan işin sonunda tam istediğin tasarıma ulaşman mümkün yada değil ama denemeden bilemeyiz değil mi?

28. Kahrolsun Bağzı Şeyler

    Yıllar önce kullandığın o telefonun şarj kablosu belki lazım olur diye hala çekmecende durmuyor mu? Yeni bir ayakkabıya ihtiyacım var diyerek aldığın ayakkabının çok benzerinin sıfır olarak dolapta durduğunu gördün ama seneye kullanırım diye tutmadın mı? Çok aldık, çok biriktirdik. Farkında değiliz ama biriktirdiğimiz pek çok şeyi yıllardır hiç kullanmadık. Bir şey 6 ay işe yaramıyorsa büyük ihtimal bir daha işe yaramayacaktır. Hadi dolapta gerçekten hayati demediğin hiç bir şey kalmayana kadar ne varsa ya at yada sat gitsin. Hiçlik ve boşluk, her zaman arzuları körükler ve daha fazlası için çok daha iyi düşünebilir hale gelirsin.

29. Kendini Şımart

    Bir önceki madde ile çelişiyor gibi gelmesin sana. Kendini şımartmayı bir eylem olarak düşün. Gidip kendine yeni eşyalar almadan yap bunu. İnternetten film izlemek yerine git sinemada izle, o çok uzun zamandır okumak istediğin kitap için işlerine ara verip vakit yarat artık. Uzun zamandır yapmadığın şeyleri yapmamak için bahane üretmekten vazgeç artık.

30. Kahve İç

    Ben aslında çay insanıyım. Hatta günde 2 demlik civarı çay içtiğimi söyleyebilirim. Ama kahve özeldir. Kafein zihnizde alevlenmelere neden olarak, kısa zamanda zihninin canlanmasını sağlar. Bak mesela adamlar bunu bile araştırmış. Üşenmezsen şurada teknik açıklamalarını da okuyabilirsin.

31. Kurallarını Boz

    Kendine ne kurallar koydun bugüne kadar? Bunu hayatta yapmam dediğin şeyler nelerdi? Ben mesela balık sevmem ve yemem. 30 yaşından sonra farkettim ki fena bişey değil aslında balık. Malesef fırında yemeye alışamasamda artık menümde nadirde olsa balık var. Çok basit bir örnekti ama bunu hayatınızın geneline uygulamak yeni deneyimleri sağlar ve bu durum yaratıcılığınız artırmak için cidden faydalıdır. en azından bir şeyi neden yapmayı sevmediğinizi hatırlamak açısından bile iyidir.

32. Az Biraz Kestir

    Yok kesmek manasında değil, uyumak manasında söylüyorum bunu. Gün içerisinde çok kısa sürecek uykuyu hayatında sürekli dene. Örneğin öğle arası 1 saat olan bir yerde çalışıyorsan 20 dakikayı uyumak için ayır. İlk birkaç gün farkı anlamayacaksın muhtemelen ama ilk haftanın sonunda daha dinç ve dinamik hale geldiğinde gelip bana teşekkür etmeyi unutma emi.

33. Bol Bol Esne

    Esnemek bulaşıcı ama fena uyku yapar. Sen esneme, vücudunu esnet. Özellikle spor sırasında vücudu ısıtmak için yapılan esneme yani stretching hareketleri belki parlak bir yaratıcılık için gerekli değil gibi gelebilir ama unutma, zihin kendini geliştirdiğinde vücudunu da buna uydurman lazım. Ben şahsen yin yoga yapıyorum ve kesinlikle tavsiye ederim. Bak şimdi çok sevdiğim bir laf geliyor. "Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur."

34. Az Karanlık İyidir

    Karanlıkta çalışmayın ama aşırı ışıktan uzak durun. Yani evet, gün ışığı ayarlı bir aydınlatma kesinlikle iyidir ama loş ortamda çalışırken beyin algısını çalışma konusuna daha rahat yönlendirir. Özellikle uzakta bile olsa gözünüze direkt bakan ışıklardan hızlıca kurtulun derim.

35. Amaçsızca Çizin

    Bir karalama defteri alın, dışarı çıkın ve karalamaya başlayın. Çizim yeteneğin mi yok? Olmasına gerek yok, rahat ol. Cin alilerden ve basit geometrik şekillerden gördüğün şeyleri çizmeye başla. Merak etme, sanat eseri olmasına gerek yok. Çizimin en basit hali ile tamamlanınca karalayarak gölge ve detay eklemeye çalış. Başlangıç için bir ip ucu sana, eğer ışık etkisi yoksa gölge etkisi oluşmaz. Ben amaçsızca kumaş deseni çizmeyi çok seviyorum. Her karalamada farklı bir gölge etkisi çıkıyor ve inanki hiç birşey düşünmeden çekirden çitler gibi karalıyorsun.

36. Gözlem Yap

    Gözleme değil, gözlem. Çevrene bak, insanları incele, binaların gördüğün yüzlerinin arkasını, içini anlamaya çalış. Hayvanların hareketlerini incele. Hayat senden ibaret değil, senin dışında gerçekleşen şeyleri anlayabilirsen limitlerini arttırır ve farklı düşünmeye başlarsın.

37. Gözlem Yap

    Gözleme değil, gözlem. Çevrene bak, insanları incele, binaların gördüğün yüzlerinin arkasını, içini anlamaya çalış. Hayvanların hareketlerini incele. Hayat senden ibaret değil, senin dışında gerçekleşen şeyleri anlayabilirsen limitlerini arttırır ve farklı düşünmeye başlarsın.

38. Saçmalama, Saçmalamak İyidir!

    Seni birşeyler yapmaktan alıkoyan nedir? Yapma, olmaz diyenler çok mu fazla? Muhtemelen haklılar ve kendi deneyimlerinden hareketle konuşuyorlar. Peki, senin deneyimlerin ne olacak? Büyük riskler al demiyorum ama hiç risk almamak çok yanlıştır. Bu seni ot gibi yapar. Yumruk yemeden, yumruk atmak mümkün değil. Her kaybettiğinde, farklı ve yaratıcı çözümler üretmeye başlarsın. Çok felsefik oldu değil mi?

39. Listeler Dolusu Listeler Oluştur

    Şurada çok enteresan bir yazı buldum. Bir özet geçecek olursam aklına gelen herşeyi listeler oluşturacak şekilde yaz diyor. Ama bunu yapılacaklar listesi kavramı içinde düşünmemek lazım. Aklına gelen herşeyi not ol. Gününü nasıl geçirmek istediğini planlarken zamanlara böl, her zaman dilimi içinde yeni listeler oluştur. Belirli saatlerde mesela saat 14:00'da hayat ve mutluluk konusunda düşünüp kendi kendime felsefe yapacağım, bir yıl içinde Edirneye gidip ciğer yiyeceğim gibi, aklına gelen herşeyi listele. Saçma örnek verdiğimi düşünme, listeler oluştukça kendine ve hayatına ne kadar değer verdiğini, tüm kişiliğini, önyargılarını görmeye başlayacaksın. Bir kısa fikir daha. Teknolojik yapma bu işi, cebinde her zaman taşıyabileceğin, kalemle bütünleşik defterlerden al, listeyi oluşturduğun tarihleri not al, tepeleme doldur içini ve vakit ayırıp oku.

40. Hobilen

    Ben işimi çok severek yapan ve günün bir çoğunu çalışarak geçiren bir grafik tasarımcı olarak, aşırı çalışmaktan dolayı bir gün geldi hobi olarak başladığım işimden sıkılmaya başladığımı fark ettim. Eğer sıkılırsan işini yapamaz hale gelirsin. O zaman sevdiğin bir başka alan yarat, işin kadar olmasa da onun içinde belirli bir zaman dilimi oluşturup ilgilen. Benim hobim arabalar oldu. Ciddi anlamda eski ve yıpranmış arabaları günlük kullanıma uygun hale getirmek için çalışmalar yapıyorum ve özellikle oto elektroniği konusunda kendimi geliştiriyorum. Zengin bir uğraş gibi mi geldi? Hadi canım sende, sanayide 3-4 kişi ile tanış ve yanlarında takıl. Çıraklık yapıp para bile kazanabilirsin.

Çok uzun bir yazı oldu ve sen final cümlesine kadar geldin. Eğer, vakitip ayırıp okudun ise başlıklar konusunda garip seçimler yaptığımı farkettin sanırım. Tamam kabul ediyorum, başlık seçiminde yanlış yönlendiriyor olabilirim ama hepsi senin zihnini parlatmak için inanki. Ama şimdi lafım sana, kim okur bu yazıyı deyip başlıklara bakarak aşağıya doğru indinse çok şey kaçırıyorsun. Çabuk çık yukarı ve deli gibi uğraşıp yazdığım şeyleri baştan sona oku, sonrada en altta yorum kısmına ne bileyim bir teşekkür yaz, bir yuh yaz. Hadi bakalım, bol yaratıcı günler diliyorum sana.