Web dünyası günden güne gelişerek, farklı iş alanlarının oluşmasını sağlamaya başladı. Aslında bunun nedeni tüm yeniliklerin, farklı konularda ihtiyaçları ortaya çıkarması olarak düşünebiliriz. Eskiden web tasarım konusunda bir kişi tasarım, html hatta kodlama konusunda hizmet verebilirken artık bu işlerin her biri için farklı kişilerle çalışma zorunluluğu oluştu. Hatta tüm konular kendi içinde birden fazla uzman gerektirmeye başladı. Web tasarımı yaparken özellikle tasarımcı ve müşteri, tasarım detayları konusunda belirli bir uzlaşmaya varsa bile, web sitesini gezen kişiler için hazırlanması gereken ve kullanıcı deneyimi sağlayan tasarım unsurları ile kullanıcı arayüzü tasarımları konusunda çalışmayı atlarlar. Maalesef bu durum güzel hazırlanmış bir web tasarımının kullanıcı açısından kullanılamaz hale gelmesine neden olur. Bu yazıda, kullanıcı deneyimi(ux) ve kullanıcı arayüzü(ui) tasarımı arasındaki 5 farkı sizinle paylaşacağım. Umarım, bu yazının sonunda her iki alan hakkında da daha net düşüncelere sahip olacaksınız.
Kullanıcı Deneyimi(UX), Kullanıcı Arayüzü(UI) Değildir
Her ne kadar, iki alan da kullanıcı etkileşimini tasarlamakla ilgili olsa da, kullanıcı deneyimi tasarımcılarını, büyük etkileşimlerin mimarı; kullanıcı arayüzü tasarımcılarını ise daha detaylı, küçük etkileşimleri yaratan kişiler olarak düşünebilirsiniz.
Örneğin, bir haber postasına kayıt olmak için tamamlamanız gereken adımları bir kullanıcı deneyimi tasarımcısı oluştururken; bütün süreçte başarılı bir şekilde bizi yönlendiren renk ve tasarım değişikliklerini yapan kişi ise kullanıcı arayüzü tasarımcısıdır.
- Kullanıcı Deneyimi Tasarımı web tasarımlarını kullanışlı hale getirir.
- Kullanıcı Arayüzü Tasarımı web tasarımlarını güzelleştirir
Kullanışlı bir ürün, pazarda daha önce karşılanmayan bir ihtiyacı gidermeye yöneliktir. Kullanıcı deneyimi tasarımcısının araştırma süreci, rakip analizi yapmak, hedef kitleyi belirlemek ve prototipi yani web tasarım mockup tasarımı da denilen şablon çalışmayı oluşturmaktır.
Kullanıcı akışı ve prototip ortaya çıktıktan sonra Kullanıcı Arayüzü tasarımcısının görevi bunları renk şeması ve yazı karakteri seçerek hem estetik hem de kullanımı kolay bir hale getirmektir. Fakat bu seçimler, arayüz tasarımcısının isteklerine göre değil, kullanıcı deneyimi tasarımcılarının belirlediği hedef kitlenin tercihlerine göre yapılır. Bu tercihlere göre kullanıcı arayüz tasarımcıları, kullanıcılara hedeflerine ulaşmak için neyi ne zaman yapmalarını gösteren bir rehber işlevi gören görsel hiyerarşi oluştururlar.
- Kullanıcı Deneyimi kullanıcılara amaçlarına ulaşmalarında yardım eder
- Kullanıcı Arayüzü duygusal bağlar oluşturur
İşin kullanıcı deneyimi kısmında, tasarımcılar kullanıcılar için neyin önemli olduğunu anlamaya çalışırlar. Soru sorarlar, insanları gözlemlerler, prototip oluştururlar ve değer önermelerinin doğrulanıp doğrulanmadığını görmek için gerilla testi yaparlar.
İşin bu kısmından sonra kullanıcı arayüzü tasarımcıları devreye girer. Kullanıcılarda sadakati oluşturan arayüzün kionlara sahipsiniz demektira, artık sürekli size uğrayacaklarından emin olabilirsiniz.
- Kullanıcı deneyimi ilk adımdır
- Kullanıcı arayüzü ardından gelir (bazen tam tersi olabilir)
Genellikle kullanıcı arayüzü tasarımı ve araştırması ilk adımdır ve ürünün gelişimine rehberlik eder. Prototip büyük ölçüde son haline yaklaştığında kullanıcı arayüzü tasarımcıları devreye girer, küçük etkileşimler ve görsel tasarım üzerinde çalışmaya başlarlar.
- Kullanıcı deneyimi farklı ürünler, arayüzler ve hizmetler için kullanılabilir
- Kullanıcı arayüzü sadece tasarlandığı arayüzlere aittir
Kullanıcı deneyimi, bugün sadece online varlığı olan şirketler tarafından değil; kullanıcılarını ve üretim yapmadan önce hipotezlerini test etmek isteyen bir çok başka şirket tarafından da kullanılmaktadır.
Kullanıcı arayüzleri ise sadece bu alanda işlevseldir. Fakat iş alanları sadece bilgisayarlar, tabletler ve mobil cihazların arayüzlerinden ibaret değildir, günümüzde saat, çamaşır makinesi, otomat gibi birçok ürün bir kullanıcı arayüzüne sahiptir.
UI Designer ile UX Designer Arasındaki Farklar
UI Designer, butonun şekli, rengi ve siteye uyumluluğu ile ilgilenirken; UX Designer, hazırlanan butonun sayfa veya uygulama içerisinde nereye konulursa kullanıcı için daha iyi ve anlaşılır olacağını belirler.
UI Designer, müşterinin taleplerini baz alarak ilerler ve işin onaylanmasını sağlar. UX Designer, kullanıcı taleplerini baz alarak ilerler ve kullanıcıların kabul edebileceği tasarım standartlarını oluşturuncaya kadar işin UI kısmının devam ettirilmesini sağlar.
Daha iyi anlaşılabilmesi için internette bulduğum bir infografik görseli türkçeleştirip paylaşmanın iyi olacağını düşünüyorum. Çalışmanın orijinal haline buradan bakabilirsiniz. Örneği açıklamak gerekir ise; kahvaltı için, içinde yemeklerin olduğu bir yemek tabağını masa üstüne yerleştireceksiniz. UX tasarımcı bu konuyu ele alırken yemek yiyecek kişinin en rahat edebileceği durumları göz önünde bulundurur. Sabah kahvaltı edecek birisi için hazırlanacak tabaktaki yemeklerin dilimlenmiş olarak sunulmasını, yeme alışkanlıklarına göre sofrada baharat, yağ gibi objelerin yer almasını, tabağın durumuna göre kullanılacak tüm malzemeleri ve şekilleri belirler. UI tasarımcı ise, tabağın şeklinden masada yer alan objelere kadar UX tasarımcının yönlendirmeleri doğrultusunda kahvaltıyı görsel bir şölen haline getirir.
Sonuç olarak, UI/UX arasındaki 5 temel fark bile, bu konuda ayrı iki kişi ile çalışılmasının nedenlerini size açıklayacaktır diye düşünüyorum. Bu konuda daha detaylı içerikler hazırlamaya çalışacağım ama yazıyı yazarken 2 temel konuya açıklık getirmek istedim. İş ilanları görüyorum “UI/UX Designer aranıyor” şeklinde bu durum bana garip geliyor. Her iki kavramın çok iç içe geçmesinden dolayı, aynı gibi anlaşılıyor olması kaçınılmaz ve yakın zamanda bu durumun pek düzelme şansı da yok gibi. Ama iyi görünen ama kullanışsız bir tasarım olamayacağı gibi kullanışlı ve kötü görünen bir tasarımında yaşama şansı çok düşüktür.
Umarım kullanıcı deneyimi(UX) ve kullanıcı arayüzü(UI) tasarımı arasındaki 5 fark, konunun biraz daha anlaşılır olmasını sağlamıştır. Bu konuda zamanla insanların bilinçleneceğini düşünüyorum ama biraz daha zaman lazım gibi görünüyor, siz ne dersiniz? Son bir iki noktayı belirterek artık yazımızı tamamlayalım derim.